"Basisinkomen werkt niet - zoals gehoopt," aldus een gedesillusioneerde Rutger Bregman. Ik las het in het NRC; wie echt geïnteresseerd is, leest het zelf maar na. Hier heb je een disrespectloos, gratis linkje, pauper.
Voor mij is het duidelijk geworden: een aanzienlijk deel van de mensheid, met name de sociaal-economische klasse waaruit ik opklim, vindt het wel best of ziet oprecht geen mogelijkheid tot verbetering. Ze doen weinig, nemen genoegen met suboptimale resultaten en wachten af wat het leven hun kant op gooit in plaats van zich voor te bereiden. Ze doen enkel wat strikt noodzakelijk is, in plaats van te proberen het maximale uit een situatie te halen. Veel mensen hebben daarbij de aandachtspanne van een goudvis, maar verwachten desondanks de vruchten van jaren ploeteren moeiteloos uit de boom te kunnen plukken. En of we ze ook nog een Duwtje kunnen geven om bij de beste vruchten te komen.
Helaas voor de idealisten onder ons, en ik heb mij hierin ook ontzettend vergist. We zijn allen mensen met vergelijkbare rechten, en iedereen verdient een menswaardig bestaan. Maar het principe van non-discriminatie geldt alleen in gelijke gevallen. En het punt is: wij zijn geen gelijke gevallen. We zijn inherent verschillend. Vanaf het moment dat we naakt uit de moederschoot kwamen, lag meer dan de helft van onze toekomst, ons welvaartsniveau en ons groeipotentieel al vast.
Dit is een moeilijk te verteren feit voor ondernemers en idealisten. Voor de uitzonderingen die zich vanuit een chronische achterstand letterlijk omhoog hebben geneukt, is het al helemaal onvoorstelbaar dat je niet zoveel invloed hebt als je zou wensen. Dat je stem wegsterft in die paar seconden op de eeuwigheid dat je hier mag voortkruipen. Je propjes met deftige certificaten en nauwkeurige aantekeningen ten spijt, niemand gaat ze op een dag lezen. Onze aandacht is volledig uitbesteed aan de lege machines waarmee we de planeet hebben volgebouwd. Elk greintje creativiteit wordt direct uit onze grijze massa getapt om per seconde te worden opgeboden aan adverteerders die je hersenvocht te gelde maken. Je bent gereduceerd tot een productiefactor met hoge onderhoudskosten. We zouden qua gemeenschapszin wat kunnen leren van Oosterse filosofieën, maar niemand hier wil een Ali Express-loon verdienen. Vette pech.
Mensen, kortom, zijn in de kern geen gedreven wezens. Als het even kan, herhalen ze liever een dag wat niet werkt, dan dat ze moeite doen om het de volgende dag beter te maken. Of daar redenen of excuses voor zijn, weet ik niet. Constant zie ik mensen schermen met lulkoek om hun ego te beschermen; verhalen over waarom zij specialer zijn en dus meer verdienen, zonder er enige effort voor te hoeven leveren.
Zolang ik kan en zoveel ik energie heb, en gezegend ben met gezondheid, probeer ik mij nuttig te maken en in te zetten tot verbetering van mijn bestaan en dat van mijn naasten. Dat is het minste dat ik kan doen in het licht dat mij gegeven is. Ik geniet daarbij voordelen die niet te koop zijn en niet verworven kunnen worden op een gelijke wijze voor een ieder. De mensheid is ongelijk. We zijn weliswaar soortgenoten, maar er is absoluut geen sprake van kansengelijkheid. Dat laatste is een illusie, hoe hard we ook anders zouden wensdenken.